„Naparstki umarlaka” „Krwawe palce” „Kwiat czarownicy” – właściwości, przepisy, przeciwskazania

przez Aneta Rachwał-Adamczyk · 2023-06-12

Niesamowita roślina jest naukowo nazywana naparstnicą. Łatwo jest wyjaśnić tę nazwę, ponieważ z łaciny „digitus” tłumaczy się jako „palec”, rzadziej – „pierścień” lub „naparstek”. Taki właśnie jest kształt kwiatów naparstnicy. Niektóre z jego gatunków są na zewnątrz dość niepozorne, ale mają właściwości lecznicze. Inne są dość spektakularne, nadając klombom szczególnego uroku. W większym stopniu dotyczy to naparstnicy purpurowej i wielkokwiatowej, które od XVI wieku uprawiane są jako rośliny ozdobne. Dlaczego ten piękny i nieszkodliwie wyglądający kwiat jest popularnie nazywany „naparstkami wiedźmy”, „kwiatem czarownicy”, „krwawymi palcami”, a nawet „naparstkami umarlaka”?

Lecznicze właściwości naparstnicy znane są ludziom od dawna, ale oficjalnie stosowane są w medycynie od połowy XVIII wieku. Należy zauważyć, że najbardziej przydatne są liście rośliny, które zawierają substancje biologicznie czynne. Doświadczeni uzdrowiciele używają liści specjalnych odmian naparstnicy, które nie mają więcej niż jeden rok, chociaż sama roślina jest wieloletnia.

Historia naparstnicy

Ludzie od dawna używają roślin nie tylko do pielęgnacji urody, ale także do celów leczniczych. Kurację naparstnicą prowadzili starożytni lekarze, przepisując ją głównie na obrzęki i jako środek wymiotny. Oczywiście lekarze chcieli pomagać chorym, ale efekt ich działań był często wręcz odwrotny – pacjenci umierali w strasznych męczarniach. W tamtych czasach całe niewytłumaczalne zło przypisywano machinacjom sił zła, których przedstawicielami na Ziemi były czarownice. Stąd budzące grozę nazwy naparstnicy. Prawdziwą przyczyną śmierci był skład chemiczny rośliny. W tamtym czasie nie wiedzieli, jak to ustalić, a badania prowadzono metodą prób i błędów. Wysoka śmiertelność po zastosowaniu naparstnicy spowodowała wykreślenie jej z rejestru roślin leczniczych w wielu krajach. Kiedyś nawet wielki Paracelsus odrzucił lecznicze właściwości naparstnicy. I dopiero w połowie XVIII wieku ustalono, że tylko 10 gramów suszonych liści tej rośliny i 20 gramów świeżej masy może zabić dorosłego. Tak więc w 1863 roku dr Pommery był podejrzany o celowe otrucie naparstnicą swojej teściowej i byłej kochanki. A Belgijka Marie Becker przy pomocy nalewek z naparstnicy wysłała do przodków 11 osób, w tym męża, kochanka i kilku przyjaciół.

Odkrycie dobroczynnych właściwości naparstnicy

Uznanie naparstnicy za niedościgniony lek zawdzięczamy wysiłkom młodego angielskiego lekarza Williama Witheringa. Bardzo zainteresował się ziołami, których pewna szamanka używała do swoich cudownych mikstur, a on sam wypróbował działanie każdej z 20 roślin z jej listy. W naparstnicy odkrył substancję, którą nazwał „naparstnicą”, zdolną do przywracania pracy serca pacjentów, a także posiadającą szereg innych przydatnych właściwości. Naukowiec ustalił związek między przyjmowaniem dużych dawek naparstnicy a śmiercią i zdał sobie sprawę, że roślina zabija, jeśli środek nie jest przestrzegany w jej stosowaniu, i ratuje przed śmiercią, jeśli jest stosowana prawidłowo. Te właściwości lecznicze naparstnicy sprawiły, że ponownie znalazła szerokie zastosowanie w medycynie. Trucizna w naparstnicy została po raz pierwszy zidentyfikowana przez chemika Leroyera.

Skład chemiczny naparstnicy purpurowej

Skład jest obecnie dość dobrze zbadany. Nie wszystkie jego gatunki mają właściwości lecznicze. Ale w liściach, łodygach i kwiatach niektórych z nich izolowane są glikozydy, saponidy, cholina, flawonoidy, lantanozydy i wiele innych przydatnych substancji.
Naprawdę, purpurowa naparstnica to magiczny kwiat. Po pierwsze, jest po prostu pięknością, zdolną do niezwykłej dekoracji ogrodu. A po drugie, znaleziono w nim aż 62 glikozydy, które stosowane są w leczeniu chorób serca. Wśród nich są pierwszorzędowe purpureaglikozydy A i B, które podczas suszenia i przechowywania przekształcają się w drugorzędowe glikozydy, z których z kolei wytwarzane są leki. Najważniejsze z nich to digitoksyna i gitoksyna.
Naparstnica jest stosowana w leczeniu tachykardii i niewydolności serca. Charakteryzuje się dużym oporem w organizmie pacjenta, a co za tym idzie dużym stopniem kumulacji (kumulacji).
Gytoksyna ma takie samo działanie terapeutyczne, ale jest mniej toksyczna, a jej kumulacja jest mniejsza niż w digitoksynie.
Również roślina lecznicza naparstnica purpurowa zawiera w swoich liściach acetylodigoksynę, która jest stosowana w leczeniu tachykardii, tachyarytmii oraz w terapii podtrzymującej. Lek ten charakteryzuje się szybkim wchłanianiem i niezbyt dużą kumulacją.
Ponadto liście naparstnicy purpurowej zawierają dużą ilość saponin, choliny i flawonoidów.

Co można wyleczyć naparstnicą przy użyciu głównych pierwiastków śladowych:

W przypadku niewydolności serca leki na bazie naparstnicy są stale przepisywane.
Możliwe jest wyeliminowanie objawów migotania arytmii dzięki właściwościom rośliny.
Roślina może być stosowana w leczeniu epilepsji.
Maść na bazie naparstnicy może łagodzić ból podczas stanów zapalnych skóry.
W chorobach o charakterze zakaźnym lepiej jest stosować produkty na bazie naparstnicy.
Jest to główna opcja eliminacji tachykardii i nadciśnienia.
Likwiduje problemy z krążeniem krwi, przywracając rytm serca.

Niektóre przepisy

W Rosji właściwości lecznicze naparstnicy znane są od dawna. Już w 1730 roku Piotr Wielki, wzorując się na zachodnim Eskulapu, nakazał rozpocząć stosowanie tej rośliny w medycynie, dla której w niektórych gospodarstwach Połtawy uprawiano naparstnicę. W 1886 roku naparstnica została wpisana do rejestru Farmakopei Rosyjskiej (pierwsze wydanie). Od tego czasu ludzie zgromadzili wiele przepisów na wykorzystanie tej cudownej rośliny. Oto niektóre z nich:
Leczenie nadciśnienia naparstnicy
Stosuje się wodny napar z suchych liści. Stosunek wynosi nie więcej niż 1 gram surowców na szklankę ciepłej wody. Zaparzać 30-40 minut. Dorośli przepisują pić 1 łyżkę stołową trzy razy dziennie, a dzieciom powyżej 12 lat 1 łyżeczkę również trzy razy dziennie. Dzieciom poniżej 12 roku życia nie zaleca się stosowania naparu z naparstnicy.
Leczenie przewlekłej niewydolności serca
Suszone liście naparstnicy zmiel na proszek. Przyjmować doustnie nie więcej niż 0,1 grama trzy razy dziennie. W ciężkich przypadkach możliwe jest czterokrotne użycie proszku, ale dzienna dawka w żadnym wypadku nie powinna przekraczać 0,5 grama. Przygotowany proszek należy przechowywać z dużą ostrożnością, aby nie zawilgocił. Czas przyjęcia wynosi od 6 do 12 dni, nie więcej.

Preparaty naparstnicy mają szerokie spektrum działania na organizm: na naczynia, ośrodek i zakończenia obwodowe nerwu błędnego, nerki, jelita, ośrodkowy układ nerwowy, ale głównym przedmiotem działania jest serce.

W medycynie naukowej naparstnica pojawiła się dzięki angielskiemu lekarzowi Witheringowi (1875). Wielki wkład w badanie właściwości farmakologicznych naparstnicy wnieśli S.P. Botkin i I.P. Pawłow.

Badania przeprowadzone przez S.P. Botkina o chorobach wewnętrznych, doktrynie przerostu i poszerzenia serca, zmienności napięcia naczyń krwionośnych, niezależnie od siły skurczu serca i masy krwi krążącej, stworzyły podstawy nauki kardiologii i dostarczyły właściwą linię w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Badania farmakologiczne i kliniczne naparstnicy, stanowiącej integralną część ogólnego problemu leczenia chorób układu krążenia, przyciągnęły uwagę ówczesnych krajowych naukowców. Przeprowadzono badania form galenowych preparatów naparstnicy.

Zbadano również poszczególne glikozydy zawarte w naparstnicy (digitoksyna, digitonina, gitoksyna itp.). Glikozydy roślinne są wysoce stabilne w organizmie, w porównaniu z innymi glikozydami nasercowymi, ze względu na obecność w nich cząsteczki cukru digitoksozy. Przy wewnętrznym stosowaniu digitoksyny efekt kardiotropowy rozwija się po 2-4 godzinach. W zależności od tempa rozwoju aktywności kardiotropowej glikozydy naparstnicy są wolno działającymi glikozydami nasercowymi. Jednak działanie kardiotoniczne preparatów roślinnych utrzymuje się 2-3 tygodnie, w przeciwieństwie do innych efektów leczniczych o tym samym działaniu.

Po spożyciu glikozydy roślinne powoli się kumulują i mają wysoki stopień kumulacji. Szybkość procesu inaktywacji i wydalania digitoksyny jest niska, jej okres półtrwania wynosi 160 godzin.

Digitoksyna i gitoksyna działają bezpośrednio na serce. Te glikozydy gromadzą się w tkance serca. Mięsień sercowy jest bardzo wrażliwy na tę grupę związków leczniczych. Glikozydy roślinne działają hamująco na układ przewodzący serca, a mianowicie na przewodzenie pobudzenia wzdłuż pęczka przedsionkowo-komorowego. Przy wzmożonym skurczu mięśnia sercowego krążenie krwi zostaje przyspieszone, a niepożądana ilość wody w organizmie zostaje usunięta z powodu zwiększonego oddawania moczu.

Biotransformacja glikozydów zachodzi głównie w wątrobie i charakteryzuje się sekwencyjnym podziałem cząsteczki na glikony. Glikozydy roślinne są częściowo wydalane przez nerki, głównie z żółcią do jelit. Jednak jednocześnie 7-15% digitoksyny jest ponownie wchłaniane do krwi, powodując kumulację leku i możliwość zatrucia. Digitoksyna praktycznie nie jest wydalana przez nerki.

Pod wpływem glikozydów nasercowych zmniejsza się obwodowy opór naczyniowy, poprawia się ukrwienie tkanek i proces dotlenienia.

Terapeutyczne dawki leków naparstnicy purpurowej prowadzą do przywrócenia prawidłowej fizjologicznej czynności serca, przy jednoczesnym zmniejszeniu jego objętości, obniżeniu poziomu ciśnienia żylnego i zwiększeniu diurezy. U chorych ustępują obrzęki, duszności i sinica, normalizuje się czynność wątroby i jej wielkość, poprawia się również ogólna hemodynamika, przywraca się krążenie krwi w tkankach, normalizuje się oddychanie tkankowe, obserwuje się spadek tętna.

Naparstnica lecznicza powinna być odpowiednio przygotowana w postaci różnorodnej nalewki lub wywaru, aby przynosiła korzyści pacjentowi:

Zwykła nalewka: 3 gramy suchej rośliny zalać 1 szklanką wrzącej wody. Zostaw na 10-15 minut. Odcedź gotową nalewkę i dodaj 1 kroplę olejku miętowego. Weź łyżkę stołową co 3 godziny.
Zagotuj 25 gramów suchej rośliny i 3 w 3 szklankach wody na małym ogniu. Kontynuuj procedurę, aż 1 szklanka płynu odparuje. Warto przecedzić napar i dodać 25 gramów nalewki smakowej. Stosować 2 łyżki stołowe 1 raz dziennie.
Nalewka alkoholowa: Wlać 25 gramów suchych surowców z 60 gramami alkoholu. Zostaw na 1 tydzień i bierz 10 kropli dziennie.

Preparaty z naparstnicy w aptece wytwarzane są z dwóch rodzajów roślin: wielkokwiatowych i fioletowych. Liście są przetwarzane w taki sposób, że uzyskuje się kryształy. Surowiec jest wykorzystywany na skalę przemysłową do produkcji kropli, tabletek, kapsułek i maści.

Niebezpieczna naparstnica, przeciwwskazania do stosowania

Wszystkie rodzaje naparstnicy są trujące, dlatego zielarze kategorycznie zabraniają używania tej rośliny do celów leczniczych na własną rękę, bez uprzedniej konsultacji.
Nie wolno stosować leków na bazie naparstnicy u osób z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, zawałem mięśnia sercowego, zapaleniem mięśnia sercowego, zapaleniem osierdzia, dusznicą bolesną, tachykardią żołądkową, kobietami w ciąży i małymi dziećmi.
Chociaż nawet Botkin wierzył, że naparstnica daje ludziom najcenniejsze lekarstwo, jakie jest dostępne w terapii kardiologicznej. Przeciwwskazania do jej leków są bardzo liczne.

Objawy zatrucia

Niesystematyczne stosowanie leków na bazie naparstnicy, a także samoleczenie tą rośliną może spowodować ciężkie zatrucie, aw ciężkich przypadkach nawet zatrzymanie akcji serca.
Pierwsze symptomy, że w organizmie dzieje się coś złego:
-mdłości;
-wymiociny;
– Silny ból brzucha z towarzyszącą biegunką;
– reakcje skórne;
– zła praca serca;
– problemy z oddychaniem;
-konwulsje.
Jeśli pojawią się te objawy, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.
Przy długotrwałym stosowaniu naparstnicy jej składniki gromadzą się w organizmie, co prowadzi do anoreksji, utraty apetytu i halucynacji.

Bezpieczne stosowanie naparstnicy

Naparstnicy, czyli naparstnicy, można używać bez ryzyka przedawkowania i zatrucia, a nawet śmierci. Mówimy o jej magicznych właściwościach, ponieważ nie bez powodu nazywa się ją „naparstkami czarownicy”. Istnieje przekonanie, że naparstnica chroni nie tylko czarownice przed niekorzystną energią, ale każdego, w czyim ogrodzie rośnie. Wcześniej z jej liści gotowano czarną farbę i malowano nią krzyże na progu ich mieszkań. Ludzie wierzyli, że potem siły zła nie mogą wejść do domu.
Ta niesamowita roślina jest używana w swoich rytuałach zarówno przez białych, jak i czarnych magów. Jeden ze starych przepisów z wykorzystaniem naparstnicy głosi: „Przygotuj świeży sok z zielonej masy rośliny. Narysuj linię bez przerw wokół domu. Musisz poruszać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara”.
Czarni magowie twierdzą, że naparstnica jest w stanie sparaliżować wolę człowieka, zamknąć jego kanały energetyczne, a nawet zablokować układ odpornościowy.